Mijn eerste beursanalyse voor NRC was een verhandeling over de stijgende prijs van ruwe suiker. Onze favoriete zoetstof was in 2009 historisch duurder. De prijs voor ruwe suiker piekte medio augustus in New York op 23,3 dollarcent per pond, hoger dan hij in ruim 28 jaar geweest was.

NRC Handelsblad 15 en 16 augustus 2009, 2 minuten leestijd

Door Sam Gerrits

Rotterdam, 14 aug. De prijs van suiker schiet omhoog. Sinds 1981 is er wereldwijd niet meer zo veel voor ruwe suiker betaald. Het record ligt op 66 dollarcent per pond. Nadat de de wereldvoorraad aan suiker in 1974 spectaculair gedaald bleek te zijn, piekte de prijs van een pond ruwe suiker eenmalig op die historische hoogte. In 1981 steeg de prijs nog één keer, tot bijna 50 dollarcent, na internationaal gesteggel over invoer en uitvoertarieven. Sindsdien schommelt de prijs voor een pond ruwe suiker op de termijnmarkt al bijna 30 jaar rond de 10 en 15 dollarcent.

Maar dit jaar is het anders. Eind juli lag de gemiddelde prijs voor een pond ruwe suiker in termijncontracten rond de 18,8 dollarcent. Afgelopen woensdag piekte de prijs voor ruwe suiker in New York op 23,3 dollarcent per pond, hoger dan de prijs in ruim 28 jaar geweest is.

Zoals dat wel vaker gaat met landbouwgrondstoffen, is de belangrijkste reden voor de plotseling prijsstijgingen het weer. In India, de grootste suikerconsument ter wereld, dreigen grote tekorten, omdat door een tegenvallende moesson de suikerrietoogst voor meer dan 25 procent mislukt is. India beleeft de droogste zomer in 83 jaar. Om te voorkomen dat miljoenen zonder komen te zitten, zal India suiker moeten importeren.

Ook in Thailand en China valt de oogst tegen, door aanhoudende droogte. ’s Werelds grootste suikerproducent, Brazilië, heeft weer te maken met extreem zware regenval, waardoor de oogst niet van het land gehaald kan worden. Dat land heeft als bijkomend probleem dat een steeds groter deel van de suiker gereserveerd is voor de bio-ethanol, waarvan het ook al de grootste producent is.

Braziliaanse bio-ethanolproducenten sluiten dit jaar in een aantal Afrikaanse landen contracten voor vele tientallen duizenden hectaren suikerrietplantage en tientallen bio-ethanolfabrieken. Brazilië probeert op deze manier een wereldmarkt voor bio-ethanol te creëren. Het land opende vorig jaar zijn eerste Afrikaanse landbouwkantoor in Ghana en investeerde er in een plantage van 30.000 hectare en een bio-ethanolfabriek.

Als de suikerprijzen blijven stijgen is het mogelijk dat een deel van dit Ghanese suikerriet dit jaar zijn weg vindt naar de conventionele suikermarkt. Analisten schatten dat de Indiase suikerimport in het handelsseizoen 2009-2010 ongeveer 5 miljoen ton gaat bedragen, een verdubbeling ten opzichte van 2008-2009. Er wordt zelfs gespeculeerd dat de import kan oplopen tot 8 miljoen ton.

Bert Jan Aling, landbouwanalist bij Rabobank, vindt het op zich prima als mensen in suiker gaan beleggen. „Op den duur is duurdere suiker alleen maar goed voor onze relatief dure Nederlandse bietenbouw.” Aling denkt dat er een kans is dat de suikerprijzen op de internationale markt nog wel even door blijven stijgen. „Je hebt altijd speculanten die geld overhebben, als die zien dat er in een kleine markt schaarste heerst, duiken ze meteen erop.”

Aling denkt dat de prijsstijging een effect kan hebben op de suikermarkt in Nederland. De minimumprijzen liggen al jaren vast in de EU-suikermarktordening, een regeling die in 1968 door de toenmalige Europese Gemeenschap is ingesteld om de suikermarkt in de EU te reguleren en de afzet van Europese suikerbietenboeren te garanderen. Maar in 2006 zijn er vergaande hervormingen in deze wat al te protectionistische regeling doorgevoerd, om meer marktwerking te creëren en toegang tot de EU voor rietsuikerproducenten mogelijk te maken. De maximumprijs ligt sindsdien niet meer vast.

Sinds de tariefmuur die de Europese suikerbietenboeren en suikerfabrieken beschermt in 2006 gedeeltelijk afgebroken is en er productiequota voor de suikersector zijn ingevoerd, is 800.000 hectare aan bietenteelt uit de EU verdwenen en is Euopa van een netto exporteur veranderd in een netto importeur van suiker. In 2008 was de EU de grootste importeur van suiker wereldwijd.

Jeroen Blokland, grondstoffenanalist bij onderzoeksbureau Iris denkt ook dat de wereldwijde suikerprijs zijn weerslag kan hebben op de Nederlandse suikerprijs. „Het kan zijn dat er deelmarkten bestaan, dan is het een ander verhaal, en je kunt een hoop beïnvloeden met wetten, regelgeving en subsidies, maar in principe is het zo dat hoe meer tariefmuren er verdwijnen, des te meer je een toonaangevende termijnprijs als deze gaat terugzien.”