Geringe druksterkte van mergel heeft Wilhelminatoren zeker niet geholpen
Een week na de instorting is er nog altijd geen eenduidige oorzaak gevonden voor het bezwijken van de Wilhelminatoren in…
Welke grondstoffen heeft Nederland? | RTL EditieNL
Vandaag vertelde ik bij RTL EditieNL over grondstoffen. Simpel gezegd: de meeste metaalertsen, zoals in Oekraïne waar Trump op aast namens Musk, worden afgezet tijdens gebergtevorming. Je vindt ze in wortels van oude gebergten zoals de Harz, het Massif Central of in Scandinavië. Nederland is een delta, daar vind je grind, zand en klei, maar ook steenkool, olie en gas (dode flora en fauna). En oh ja, heel veel ingedampt zout.
Rotterdam in de olie | BNR podcast
De NAM mag onder 70.000 Rotterdamse huizen die op veengrond staan olie en gas winnen tot 2035. De vergelijking met Groningen gaat volgens geoloog Sam Gerrits wel degelijk op: ook aardgas zit immers als vloeistof in de bodem en de Rotterdamse olie bevat aardgas. Dat kan de druk beïnvloeden en dan kan verzakking heel snel gaan.
Volkskrant: Puzzel van de ‘Chinese waterdraak’ is eindelijk voltooid.
Na ruim twintig jaar aan graaf- en puzzelwerk hebben wetenschappers de dinocephalosaurus eindelijk compleet. Goede timing, want deze maand is het Chinese Jaar van de Draak begonnen, en deze sauriër uit het trias lijkt veel op dat fabeldier.
NOS Radio 1 Journaal : raar vulkanisme op IJsland
Op zaterdag 10 februari vertelde ik op het NOS Radio 1 Journaal over de rare spleet-erupties op IJsland. De hotspot die IJsland heet heeft een stuk mid-oceanische rug uit de diepten ‘omhoog getrokken’. Daardoor zien we nu dit type vulkanisme, dat meestal diep in de oceaan plaatsvindt op het droge, waarbij 800 jaar pauze heel normaal is.
Spijkers met Koppen!
Op 20 januari was ik te gast bij Dolf Jansen & Willemijn Veenhoven in Spijkers met Koppen, mijn favoriete satirische actualiteitenprogramma. Ik mocht komen vertellen over het recente vreemde vulkanisme op IJsland en over vulkanen in het algemeen. Fantastisch, want ik luister er al naar sinds mijn studententijd.
Volkskrant: Wetenschappers verrast door de reeks zware aardbevingen in Afghanistan
Afghanistan werd vorige week opgeschrikt door een serie aardbevingen. Zowel de plek als de hoeveelheid naschokken heeft verbazing gewekt bij…
Govert naar de Kern van de Aarde
Ik heb televisie gemaakt! Maar liefst 6 afleveringen van 40 minuten. Op zondagavond 10 september 2023 werd de eerste aflevering van de NTR serie Govert Naar De Kern Van De Aarde uitgezonden. Ik was aardwetenschappelijk content maker, onderzoeker, locatiebedenker en inhoudgoeroe. Dat wordt op de aftiteling kernachtig samengevat als als ‘Research‘.
Volkskrant: Wereldwijde uitstoot van superbroeikasgas stijgt – vooral door kunstmest in stuwmeren
De binnenwateren, en dan vooral de stuwmeren, stoten volgens Nederlandse wetenschappers waarschijnlijk steeds meer lachgas (N2O) uit. Dit broeikasgas, zeker…
FTM : Giftig afvalwater in oude Drentse boorputten jaagt omwonenden schrik aan
De Nederlandse Aardoliemaatschappij (NAM) wil de oliewinning in het Drentse Schoonebeek hervatten. Het giftige afvalwater dat daarbij vrijkomt, wil het…
Volkskrant: Seizoenen op Mars gaven leven op de rode planeet wellicht de eerste zet
Metingen van het Marswagentje Curiosity, dat al ruim een decennium op die planeet vertoeft, onthullen dat Mars in het verre…
Volkskrant: Twintig meter lange ‘superzeekoe’ was mogelijk het zwaarste zoogdier ooit
Een verre achterneef van de huidige walvis, die in de Peruaanse woestijn werd gevonden, had mogelijk de zwaarste botten van…
Dijkstra & Evenblij |NPORadio1:
Ik sprak met Frank Evenblij en Erik Dijkstra op NPORadio1 over de geplande verlenging van de gaswinning onder Volendam en Edam. Dit is niet te rijmen met de uitspraak van minister van EZK Eric Wiebes van 2018: “de winning uit de kleine velden is in de afbouwfase beland”. Langer gaswinnen vergroot de kans op aardbevingen. De NAM en EZK communiceren daar niet transparant over.
Bij het overlijden van prof. dr. Janos Urai
Emeritus prof. dr. Janos Urai kwam op 28 mei 2023 om bij een klimongeluk. Naast een prachtig mens, was hij ook een actieve, vindingrijke emeritus hoogleraar in de structurele geologie, tektoniek en geomechanica in het Duitse Aken. Toen hij vorig jaar de prestigieuze Gustav-Steinmann- Medaille van de Deutsche Geologische Gesellschaft ontving voor zijn werk, interviewde ik hem voor geologen-clubblad Geo.brief. Ik hoop dat dit mooie interview over zijn kleurrijke leven en zijn lange, vruchtbare carrière nu een passend monument kan worden, voor deze bijzondere man.
Geo.Brief: De aarde En Het Gas
Een hoofdstuk uit mijn boek De Aarde En Het Gas, waarin ik grote vragen stel bij het Gasgebouw, verscheen in Geo.Brief, het clubblad van de KNGMG, onze nationale geologenvereniging
Aardwetenschapper en onderzoeksjournalist Sam Gerrits schetst in zijn boek ‘De aarde en het gas. Een geschiedenis van fossiele brandstoffen, geld en macht’ de geschiedenis van de wereldwijde winning van olie en gas en haar gevolgen. Gerrits deed meer dan vier jaar onderzoek naar o.a. de geldstromen en de voortschrijdende geo-wetenschappelijke inzichten sinds het aanboren van de eerste commerciële oliebron in 1859. (Geo.brief 3/ 2023) ,
Volkskrant: Het blijft nog even gissen naar de waarde van de unieke dubbeldiamant ‘Beating Heart’
De wonderlijke vondst dateert van afgelopen najaar: een medewerker van een Indiaas sorteer- en slijpcentrum voor diamanten ontdekte in het…
“Canon van Nederland: De Aarde en het Gas, Sam Gerrits”
Tot mijn verrassing blijkt mijn boek ‘De Aarde en het Gas’ opgenomen te zijn in de Canon van Nederland, onder het onderwerp Kolen en Gas. Daar sta ik dan. Als één van de vele geschiedschrijvers, maar toch. Sam Gerrits in De Canon, samen met Annie M. G. Schmidt, Het Oranjegevoel en Anne Frank. Heel bijzonder om mee te mogen maken.
Nieuws en Co |NPORadio1: Hoe koud was de aarde nou echt 600 miljoen jaar geleden?
Ruim 600 miljoen jaar geleden was het zo koud op aarde dat het ijs tot in de tropen kwam. Maar hoe bar was het nou echt op onze planeet? Wetenschappers twisten al langer, of de aarde miljoenen jaren lang een harde ijsbal was, of toch eerder een natte sneeuwbal. Nieuw onderzoek uit China concludeert dat een veel minder groot deel van de aarde bevroren was dan eerder gedacht. Aardwetenschapper Sam Gerrits vertelt in Nieuws en Co hoe de wereld er toen uitzag.
NEMO: De dinosauriër in een nieuw daglicht
In de laatste dertig jaar is onze kennis over dinosauriërs en andere uitgestorven dieren met sprongen vooruitgegaan. Dat komt door nieuwe technieken om fossielen te scannen. Dankzij deeltjesversnellers zien we meer in fossielen dan ooit, vertelde paleontologie-ster Melanie During me. Met illustraties van de onvolprezen Natalia Jagielska.
Volkskrant: Roemruchte vulkaan op IJsland onrustig
De IJslandse vulkaan Askja vertoont veel activiteit in de afgelopen weken. Gaat dit weer een catastrofale eruptie worden, net als in 1875, toen hele volksstammen verhuisden naar Canada? Ik vroeg het aan Askja-kenner Dave McGarvie en aan de legendarische IJslandse vulkanoloog Haraldur Sigurdsson. Zij verschilden van mening over hoe groot de gevolgen deze keer zouden kunnen zijn.
Witte Waterstof | RTL EditieNL
Vandaag mocht ik bij RTL4’s EditieNL vertellen over wat ik als onafhankelijk aardwetenschapper en geo-journalist vind van Witte Waterstof. Is het de energiebron van de toekomst?
Volkskrant: 1,2 miljoen jaar oude ‘werkplaats’ voor hightech-vuistbijlen ontdekt
Een team archeologen heeft in Ethiopië vuistbijlen van vulkaanglas van 1,2 miljoen jaar oud opgegraven. Dat is minstens een half miljoen jaar ouder dan eerdere vondsten van het gebruik van dit moeilijke materiaal door mensachtigen.
Volkskrant: Drie andere risicogebieden voor grote aardbevingen – kan het hier ook zo misgaan als in Turkije en Syrië?
De grote aardbeving in Turkije en Syrië was een wake-upcall. Ook elders leven miljoenen mensen in aardbevingsgevoelig gebied – en ook daar zijn de gebouwen lang niet altijd schokbestendig.
Volkskrant: Zijn aardbevingen zoals die in Turkije en Syrië niet te voorspellen?
Nu het dodental en de schade in Turkije en Syrië blijft oplopen, rijst de vraag of wetenschappers dit soort enorme aardschokken van tevoren kunnen zien aankomen. ‘Het beste wat we kunnen doen, is zorgen dat we zo veilig mogelijk kunnen schuilen.’
De Ingenieur: Gas, olie en aardbevingen
In deze voorpublicatie van zijn nieuwe boek De Aarde En Het Gas in De Ingenieur toont aardwetenschapper en geo-journalist Sam Gerrits aan dat al in 1918, ruim honderd jaar geleden, de eerste gedocumenteerde man-made aardbevingen in de geschiedenis volgden op de ongeremde winning van aardgas en olie uit een schiereiland aan de Galveston Bay, nabij het plaatsje Goose Creek in Texas. Esso was hier nauw bij betrokken. Toch ontkende de NAM (50% eigendom Esso, 50% eigendom Shell) tot 1993 dat er enige samenhang bestond tussen de winning van aardgas en de aardbevingen in Groningen.
FTM: Podcast over mijn boek De Aarde En Het Gas en de Shell Papers
Deze week is de parlementaire enquête naar de winning van Gronings aardgas hervat: vandaar dat Follow the Money de week opende met een hoofdstuk uit het aankomende boek van Sam Gerrits: ‘De Aarde en het gas’. Sam Gerrits vertelt in deze Podcast over wat hij allemaal ontdekte over mijnschade door de eeuwen heen; hij laat zien dat de ontkenning daarvan niets nieuws is, en niet alleen in Nederland speelt. Birte Schohaus licht toe hoe het verhaal van Sam aansluit op het FTM dossier de Shell Papers. En het gaat ook nog over lavasnuiven.
FTM: Shell dacht Esso te slim af te zijn en het gas uit Groningen voor zichzelf te houden
Shell hield de ontdekking van het Groningen gasveld meer dan een jaar geheim voor zakenpartner Esso, zijn medeaandeelhouder in de NAM. Pas toen een Europarlementariër het nieuws verklapte, kon Esso deelname aan de exploitatie opeisen. Voor zijn nieuwe boek ‘De Aarde en het Gas’ reconstrueerde onderzoeksjournalist Sam Gerrits waarom Shell de vondst geheim hield. Vandaag, bij de hervatting van de parlementaire enquête naar de gaswinning in Groningen, een voorpublicatie uit dit boek.
Podcast: Vulkanen, asteroïden en een aardbevinkje of twee
Genoten van dit gesprek met Philip Dröge, schrijver van het boek “De schaduw van Tambora”, over een vulkaanuitbarsting zo groot dat hij de loop van de geschiedenis veranderde.
In zijn Podcast “Tijdreizigers” praat Philip met professionele enthousiastelingen zoals Hester Loeff en yours truly over hun vak.
“Een explosieve aflevering. Aardwetenschapper Sam Gerrits vertelt over zijn fascinatie voor de gevaarlijke wereld: vulkanen, aardbevingen en zo nu en dan een asteroïde. Hoe komt het dat deze natuurfenomenen zo’n stempel drukken op de geschiedenis van de aarde? Waarom zijn er zoveel goden en zelfs een dictator afkomstig uit vulkanen? Is het eigen schuld dikke bult als je huis wordt verzwolgen door lava?”
De Ingenieur: Drones en vulkanen
Leuk om ook voor De Ingenieur te schrijven. Mijn eerste stuk voor dit blad ging over drones en vulkanen. Deze mini-helikoptertjes maken namelijk niet alleen prachtige filmpjes van kolkende lavastromen, zoals we zagen in IJsland. Ze blijken ook geduldige en uiterst precieze onderzoeks instrumenten.
Vulkanische uitbarstingen in IJsland hebben de afgelopen maanden veel teweeggebracht, met name op de sociale media. Daarin was steevast een hoofdrol weggelegd voor spectaculaire dronefilmpjes van spetterende erupties en vurige lavastromen. Maar drones blijken veel meer te kunnen dan alleen maar mooie video-opnamen maken.
De Bodem In Zicht: Steenkool
De redactie van de NTR televisie-serie De Bodem In Zicht, over grondstoffen, vroeg me of ik voor de aflevering over steenkool mijn licht als aardwetenschapper en geo-journalist wilde laten schijnen op deze broeikasgaskampioen, die de weggemoffelde basis onder onze moderne industriële samenleving is.
Blog: Wat gebeurde er precies op White Island?
Na het gruwelijke ongeluk op White Island kreeg ik veel vragen, over wat er nu precies gebeurd was. Hoe het zo mis kon gaan. In deze blog probeer ik wat meer helderheid te geven.
FTM: Kunnen we in Groningen spreken van zware aardbevingen?
In nieuwsberichten over de aardbevingen in Groningen wordt op dit moment de magnitudeschaal volgens Richter aangehouden. Deze schaal zegt echter weinig over het effect van een aardbeving aan de oppervlakte, of in iemands huis. Richter kun je zien als een meting, van hoe hard een vuistvechter slaat. Maar dat zegt weinig over het effect: waar staat de tegenstander, onder welke hoek? Wat is de botstructuur van zijn gezicht? Daarom pleit ik in dit artikel voor herintroductie van de Modified Mercalli Intensity schaal (MMI), een moderne aanpassing van de aardbevings-effectschaal die Giuseppe Mercalli al in 1902 opstelde en die het KNMI sinds de aardbeving van Huizinge 2012 niet meer transparant gebruikt.